Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego. Komentarz

Publikacja to praktyczny komentarz do ustawy z 11.4.2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1405 ze zm.).Ustawa ta przewiduje daleko idące ograniczenia w obrocie gruntami rolnymi, najistotniejsze z nich to:

• możliwość nabywania nieruchomości rolnych wyłącznie przez rolników indywidualnych;
• wprowadzenie wielu obowiązków przy nabyciu nieruchomości rolnych – m. in. obowiązku osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego przez okres 5 lat;
• wprowadzenie trybu udzielania zgody przez Prezesa KOWR na nabycie nieruchomości rolnych w szczególnych przypadkach;
• rozszerzenie prawa wykupu nieruchomości rolnych przysługującej KOWR na m. in. decyzje administracyjne, zasiedzenie;
• wprowadzenie prawa pierwokupu i wykupu w stosunku do udziałów i akcji spółek, które są właścicielami nieruchomości rolnych.

W komentarzu zostały uwzględnione wszystkie najnowsze zmiany, w tym nowelizacja ustawy obowiązująca od 26.6.2019 r. Ostatnie zmiany dotyczą m. in.:

• liberalizacji obrotu nieruchomościami rolnymi między 0,3 a 1 ha. Nieruchomość rolną o takiej powierzchni może obecnie kupić każdy, jednak KOWR przysługuje nadal prawo pierwokupu i prawo odkupu;
• skrócenia okresu obowiązkowego prowadzenia gospodarstwa rolnego po nabyciu nieruchomości rolnych i zakazu jej zbycia z 10 do 5 lat;
• zwiększenia liczby wyłączeń od obowiązku uzyskiwania zgody Dyrektora Generalnego KOWR na zakup nieruchomości rolnych;
• wyłączenia działu spadku, zniesienia współwłasności, sprzedaży w postępowaniu egzekucyjnym oraz w upadłości z szeregu rygorów ustawy;
• zwiększenia uprawnień KOWR – więcej jest sytuacji, w których KOWR ma prawo pierwokupu i prawo odkupu, ponadto to KOWR decyduje o tym, czy nabywca gruntów rolnych zobowiązany do prowadzenia gospodarstwa rolnego może ten grunt sprzedać lub oddać w posiadanie;
• wprowadzenia nowego trybu udowadniania, że nie było możliwości sprzedaży nieruchomości rolnej rolnikowi indywidualnemu – przy uzyskiwaniu zgody Dyrektora Generalnego KOWR;
• wprowadzenia nowej procedury dotyczącej sprzedaży udziałów i akcji w spółkach prawa handlowego – wprowadzono szereg nowych obowiązków zarządu spółki;
• rozszerzenia katalogu sytuacji, w których dochodzi do nieważności czynności prawnych z powodu naruszenia ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.

Książka poza komentarzem do przedmiotowej ustawy zawiera przykładowe wzory wniosków o wyrażenie zgody na nabycie nieruchomości rolnych opracowane przez KOWR dla: zbywcy; osoby fizycznej zamierzającej utworzyć gospodarstwo rodzinne; osoby fizycznej zamierzającej powiększyć gospodarstwo rolne; uczelni oraz inwestora.

Komentarz skierowany jest przede wszystkim do notariuszy, sędziów, adwokatów, radców prawnych, a także do osób zajmujących się prawem spadkowym oraz podziałem nieruchomości. Ponadto będzie on przydatny dla pracowników Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Komentarz adresowany jest również do zarządów i pracowników spółek prawa handlowego będących właścicielami nieruchomości rolnych.